Σε αυτό το άρθρο, θα θέλαμε να παρουσιάσουμε κάποια στοιχεία σχετικά με τα μνημόσυνα και αν αυτά υπήρχαν στην πρακτική της αρχαίας Εκκλησίας. Πριν προχωρήσουμε στο θέμα μας, καλό είναι να δούμε ποια έννοια έχουν τα μνημόσυνα στην Ορθόδοξη Εκκλησίατου Κυρίου, και τούτο προς αποφυγή παρεξηγήσεων.
Μνημόσυνο είναι, η τέλεση θείας Λειτουργίας κατά την ημέρα του θανάτου του μάρτυρα προς τιμή του, η σύναξη της Εκκλησίας προς τιμή του την επέτειο του μαρτυρίου του, η προσευχή της Εκκλησίας υπέρ των κεκοιμημένων και η μνημόνευση του ονόματος του Μάρτυρα στη θεία Λειτουργία. Αναπέμπονται δεήσεις υπέρ των κεκοιμημένων και σύσσωμη η Εκκλησία εορτάζει και δέεται στον Κύριο όπως αναπαύσει την ψυχή του μάρτυρα.
Κατά τα λόγια του απ.Παύλου, «Εάν τε λοιπόν ζώμεν, εάν τε αποθνήσκομεν, του Κυρίου είμεθα» (Ρωμαίους, ιδ 8). Υπάρχει λοιπόν η εκκλησία στην γη (η στρατευόμενη), υπάρχει όμως και η εκκλησία στον ουρανό (η θριαμβεύουσα), στην οποία πηγαίνει κάθε άνθρωπος που κοιμάται εν Κυρίω. Η μνήμη των κεκοιμημένων (το μνημόσυνο) είναι μέλος της λειτουργικής δομής της εκκλησίας και αποτελεί κοινωνία ζώντων και τεθνεώτων στο ένα σώμα της σύναξης. Ο Ν. Ματσούκας αναφέρει στην Δογματική του· «η αγάπη του Θεού δεν υπόκειται σε κανένα νόμο, αν η ψυχή τον ζητάει και τον θέλει. Το έλεος Του είναι απροσμέτρητο. Αυτό το νόημα έχουν οι ευχές και τα μνημόσυνα» (Δογματική και Συμβολική θεολογία Γ', σελ. 547).
Τα μνημόσυνα τελούνται για τα πιστά παιδιά της Εκκλησίας. Ο Ανδρούτσος αναφέρει στην Δογματική του· «Το γενικόν όμως πόρισμα της περί τούτου διδασκαλίας των Πατέρων είναι ότι οι παντελώς κακοί και αδιόρθωτοι αποθνήσκοντες δεν δύνανται να καρπωθώσι τι εκ των υπέρ αυτών ελεημόνων έργων των επιζώντων ή των ευχών της Εκκλησίας». (Δογματική Ανδρούτσου, σελ. 428- 429). Σε άλλο σημείο αναφέρει χαρακτηριστικά· «…αι υπέρ των κεκοιμημένων δεήσεις παρίστανται ως απλαί δεήσεις του θείου ελέους επι τους εν πίστει κεκοιμημένους…». (σελ. 434).
Τα μνημόσυνα τελούνται για τα πιστά παιδιά της Εκκλησίας. Ο Ανδρούτσος αναφέρει στην Δογματική του· «Το γενικόν όμως πόρισμα της περί τούτου διδασκαλίας των Πατέρων είναι ότι οι παντελώς κακοί και αδιόρθωτοι αποθνήσκοντες δεν δύνανται να καρπωθώσι τι εκ των υπέρ αυτών ελεημόνων έργων των επιζώντων ή των ευχών της Εκκλησίας». (Δογματική Ανδρούτσου, σελ. 428- 429). Σε άλλο σημείο αναφέρει χαρακτηριστικά· «…αι υπέρ των κεκοιμημένων δεήσεις παρίστανται ως απλαί δεήσεις του θείου ελέους επι τους εν πίστει κεκοιμημένους…». (σελ. 434).
Και τέλος, αναφέρει· «…ο ιερός Δαμασκηνόςπαρατηρών ότι ο Θεός «βούλεται ίνα υπ άλλων οι πάντες ευεργετώμεθα και ζώντες και μετά θάνατον», ο δε «υπέρ της του πλησίον σωτηρίας αγωνιζόμενος πρώτον εαυτόν ονίνησιν, είτα το πέλας». Ότι η εξήγησις αύτη των μνημοσύνων είναι η μόνη υγιής, αποδίδουσα το πνεύμα της αρχαίας εκκλησίας μνήμην των κεκοιμημένων ποιουμένης, εμβλέπει τις και εν τη γενική των μνημοσύνων χρήσει. Εν ω δήλα δε κατά θεωρίαν διδάσκεται Ορθοδόξως ότι τα μνημόσυνα ωφελούσι μόνον μετανοήσαντας ή μη βαρέως αμαρτήσαντας, ουδέ πρέπει να τελώνται υπέρ αμετανόητων, καθόσον όμως αγνοείται η ηθική κατάστασις των αποδημούντων, πρακτικώς τα μνημόσυνα τελούνται υπέρ πάντων…». (σελ. 436).
Ουδεμία σχέση έχουν οι επιμνημόσυνες δεήσεις με δήθεν περί αποκαταστάσεως των πάντων ή άλλων παρόμοιων διδασκαλιών. Ο Τρεμπέλας στην Δογματική του,
Συνέχεια εδώ... Ex Protestant
Μελέτη: Στέλιος ΜπαφίτηςΣυνέχεια εδώ... Ex Protestant
Επιμέλεια: Sophia Siglitiki Drekou