Το διπλό νόημα της εκκοσμίκευσης.
Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Θερμός
Η πορεία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο σημαδεύεται από μία βασική αντινομία που περιέγραψε ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ. Πρέπει να εργασθεί μέσα στον κόσμο και με τα μέσα του κόσμου, αλλά ταυτόχρονα να μαρτυρεί γι’ αυτό το διαφορετικό που κομίζει. «Γιατί οι Χριστιανοί είναι οι υιοί της αιωνιότητος, δηλαδή οι μελλοντικοί πολίτες της ουράνιας Ιερουσαλήμ. Ακόμη προβλήματα κι ανάγκες “του αιώνος τούτου ” δεν μπορούν ν’ αποπεμφθούν ή να παραθεωρηθούν σε καμιά περίπτωση και κατά καμιά έννοια, αφού οι Χριστιανοί καλούνται να εργασθούν και να υπηρετήσουν ακριβώς “σ’ αυτό τον κόσμο” και “σ’ αυτό τον αιώνα”.Μόνο που πρέπει όλες αυτές οι ανάγκες, οι σκοποί και τα προβλήματα να θεωρηθούν μ’ αυτή τη νέα κι ευρύτερη προοπτική που αποκαλύπτεται από τη χριστιανική αποκάλυψη και φωτίζεται από το φως της».
Δύσκολο να υπάρξει ακροβασία χωρίς ίλιγγο και χωρίς θύματα – στην περίπτωση μας η εκκοσμίκευση προκύπτει ως ατύχημα που συνίσταται στο θάμπωμα από τα φώτα του κόσμου και στην προσγείωση στην ασφάλεια του δαπέδου. Για τέτοιο μαρτύριο της συνειδήσεως και τίποτα λιγότερο προοριζόμαστε οι Χριστιανοί. Ο μέγας Ιεροεξεταστής το είχε συλλάβει και σ’ αυτό στήριξε το κατηγορητήριο κατά του Χριστού: «Και να που αντί να βάλεις σταθερές βάσεις για τον ησυχασμό της ανθρώπινης συνείδησης μια για πάντα, τους πρόσφερες ό,τι πιό ασυνήθιστο, ενδεχόμενο και αόριστο, όλα εκείνα που ήταν ανώτερα από τις δυνάμεις των ανθρώπων, φέρθηκες λοιπόν σα να μην τους αγαπούσες καθόλου… Παίρνω όρκο πως ο άνθρωπος πλάστηκε πιο αδύναμος και πιο ταπεινός απ’ ό,τι τον νόμισες».Στην ίδια συνάφεια ο Ιεροεξεταστής περιγράφει πως αυτός και οι όμοιοί του διόρθωσαν το έργο του Χριστού: στήριξαν την εξουσία τους στο θαύμα, στο μυστήριο, και στο κυρός. Έτσι κατέστησαν κοσμική τη βασιλεία Του«από τα δεξιά», δηλαδή στο όνομά Του. Αλλά η εκκοσμίκευση αχρηστεύει την μαρτυρία της Βασιλείας από οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν προέρχεται.
Η έννοια της εκκοσμίκευσης έχει περίεργα στενέψει στη θεολογική και εκκλησιαστική μας ζωή. Έχει κανείς συχνά την αίσθηση πως κάποια μορφή εκκοσμίκευσης βάλλεται τις περισσότερες φορές στο όνομα μιας άλλης μορφής της. Από τη μια «η λησμοσύνη της Εκκλησίας ως μυστηρίου…Όπου διακινδυνεύει κανείς να απομείνει στα σταυροδρόμια του κόσμου ένας λαχανιασμένος προφήτης, που εγκαταλείπεται τελικά στα πνεύματα αντί να τα