Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ Ο ΙΕΡΕΥΣ
Α΄. Απαραίτητη η προσευχή και μάλιστα για τον κληρικό
Απαραίτητη η προσευχή για κάθε πιστό. Χριστιανός ο οποίος δεν αισθάνεται την ανάγκη της προσευχής και δεν γνωρίζει το μεγαλείο της συνομιλίας με τον Θεό, «όνομα έχει ότι ζη» (Αποκ. 3,1), αλλά είναι νεκρός. Είναι ως θυμίαμα χωρίς ευωδία, ως άνθος χωρίς άρωμα, ως καρδία χωρίς παλμούς, ως ψυχή χωρίς πνοή. Είναι σκεύος μάταιο, εργάτης αδόκιμος, γη ξηραμένη. Κι αν αυτά ισχύουν για το κάθε πιστό, πολύ περισσότερο για τον κληρικό, τον μεσίτη μεταξύ Θεού και ανθρώπων, αυτόν που έχει ως κύριο έργο και ως μοναδική αποστολή το «εντυγχάνειν υπέρ των πιστών» ( Εβρ. 7,24 ). Ο λειτουργός του Υψίστου και φύσει και θέσει επιβάλλεται να είναι άνθρωπος προσευχής. Επιβάλλεται να επιμένει στο έργο αυτό ώστε ν’ απολαμβάνει πλούσια τη χάρη του Θεού και να δέχεται την εξ ύψους βοήθεια. Επιβάλλεται να χρονίζει στις αυλές του Κυρίου, ώστε να γίνεται οικείος των βουλών του Θεού μέχρι και λεπτομερειών. Να γεύεται όλο και περισσότερο της χαράς και της ηδονής που προσφέρει η επικοινωνία με τον Θεό. Να λέγει μαζί με τον Πέτρο «Κύριε καλόν εστί ημάς ώδε είναι» (Ματθ. 17,4). Μιμούμενος το παράδειγμα του Κυρίου να διανυκτερεύει «εν προσευχή» (Λουκ.6,12). Να γρηγορεί συνεχώς προσευχόμενος «ίνα μη εισέλθει εις πειρασμόν». Διότι δεν παύει κι αυτός να έχει σαν άνθρωπος ατέλειες και να περιβάλλεται από ποικίλους πειρασμούς. Ο διάβολος πειράζει τον ιερέα και σαν άνθρωπο και σαν χριστιανό και σαν λειτουργό του Υψίστου. Από πού θ’ αντλήσει δύναμη; Οι καλοί μάλιστα ιερείς έχουν δυνατώτερες δοκιμασίες στην ζωή τους. Πώς θα αντέξουν σε τόσους σταυρούς; Και είναι πικρή η αλήθεια, ότι εμείς οι ιερείς φροντίζουμε μεν ν’ αγιάζουμε τους άλλους, δεν μεριμνούμε όμως για τον δικό μας αγιασμό ή τον αγιασμό της οικογένειάς μας. Οι εξαιρέσεις βέβαια πάντα υπάρχουν, επιβεβαιώνουν όμως και αυτές την ύπαρξη του κανόνος.
Β΄. Η προσευχή του ιερέως υπέρ του ποιμνίου του
Αλλά εκτός της προσευχής για τον εαυτό του ή τους συγγενείς του, ο κληρικός ο σωστός ως πρώτιστο μέλημα έχει την προσευχή υπέρ του ποιμνίου του. Δεν υπάρχει προσευχή που να ταιριάζει τόσο στον ιερέα τόσο όσο η προσευχή για το καλό του ποιμνίου του, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος1. Ο ίδιος ο Κύριος στις προσευχές του κύριο αίτημα είχε την προκοπή των μαθητών του. Προσευχήθηκε προ της εκλογής των δώδεκα αποστόλων (Λουκ. 6,12-13). Προσευχόταν και αφού τους εξέλεξε, προσευχόταν για τον καθένα χωριστά. Άριστο παράδειγμα της εξατομικευμένης προσευχής του Χριστού είναι η προσευχή λίγο προ του πάθους για τον Πέτρο (Λουκ. 22,31). Συγκινητικό δε δείγμα, που δείχνει το ενδιαφέρον του Χριστού και την αγωνία του για τους μαθητές του, τους δώδεκα αλλά και τους μαθητές κάθε εποχής, είναι η περίφημη αρχιερατική προσευχή του Χριστού στο 17ο κεφάλαιο του κατά Ιωάννη. Απ’ εδώ (Ιωαν. 17,20) φαίνεται ότι ο ιερεύς πρέπει να προσεύχεται όχι μόνο για τους πιστούς του παρελθόντος, όχι μόνο για τους πιστούς του παρόντος, αλλά και για τους πιστούς του μέλλοντος, αυτούς που θα έλθουν μετά από μας. Το παράδειγμα του Ιησού ακολούθησαν οι απόστολοι, οι πατέρες και οι άγιοι της Εκκλησίας ανά τους αιώνες. Η καρδιά τους ήταν ένα μέγα δίπτυχο, που περιείχε τα ονόματα όλων των πνευματικών τους τέκνων. Από την πλούσια πατερική παράδοση αναφέρουμε ενδεικτικώς δύο παραδείγματα χαρακτηριστικά, ένα αρχαίο και ένα σχεδόν σύγχρονο.