π.Αλέξανδρος Σμέμαν: Ο Θεός δεν μας υποσχέθηκε επίγεια ευτυχία!
Ἀλλά γιατί ὅλα αὐτά, ἐκτὸς ἀπὸ µιά στιγµιαία χαρά, δὲν ἔχουν µιά µεγαλύτερη καί διαρκέστερη ἐπίδραση; Πόσος θυµός, ἀµοιβαῖος πόνος, προσβολή. Πόση - δίχως ὑπερβολὴ -κρυµµένη βία. Τί εἶναι αὐτὸ πού θέλει ὁ ἄνθρωπος; Γιὰ ποιὸ πράγµα διψᾶ; Ἂν δὲν τὸ λάβει, µεταµορφώνεται σ’ ἕνα πρόσωπο τοῦ κακοῦ, κι ἂν τὸ λάβει,τὸν κάνει νὰ ἐπιθυµεῖ περισσότερο. Θέλει τὴν ἀναγνώριση, δηλαδὴ τὴ«δόξα τῶν ἄλλων». Νὰ εἶναι «κάποιος» γιά τόν ἄλλο, γιά τούς ἄλλους, «κάτι»: µιά ἀρχή, µιά ἐξουσία, ἕνα ἀντικείµενο φθόνου, κ.λπ. Ἐδῶ βρίσκεται, νοµίζω, ἡ κύρια πηγὴ καὶ ἡ οὐσία τῆς ὑπερηφάνειας. Κι αὐτὴ ἡ ὑπερηφάνεια µεταµορφώνει ἀδελφοὺς σ’ ἐχθρούς.
Στὴν Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι ἕνας µικρόκοσµος καὶ ποὺ καλεῖται ν’ ἀποκαλύψει τὴν Καινὴ Ζωὴ σ’ αὐτὸν τὸν κόσµο, στὴν Ἐκκλησία ποὺ ἡ ζωή της, ἡ πηγή της καὶ ἡ οὐσία της δὲν εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια, ἀλλά ἡ ἀγάπη (τῶν ἐχθρῶν µας) - ὅλα αὐτὰ εἶναι ἰδιαίτερα ὁρατά. Ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία,«ἐν τῷ κόσµῳ τούτῳ», ἡ ὑπερηφάνεια - ὅπως ὁ θάνατος, ἡ ἐξουσία, ὁ πόθος - εἶναι νόµιµη. Ἐφευρίσκονται σχήµατα γιὰ τὸν ἐξαγνισµό τους, τὴ µεταµόρφωσή τους σὲ κοινωνικὰ ἀποδεκτὰ φαινόµενα. Γι’ αὐτὸ ἔχουµε τὴ σηµερινὴ ἀναστάτωση µὲ τὰ «δικαιώµατα», τὴ δηµοκρατία, κ.λπ. Ἡ κύρια κινητήρια δύναµη σήµερα δὲν εἶναι ἡ «ἐλευθερία», ὅπως συνήθως νοµίζουµε, ἀλλὰ ἡ ἐξίσωση. Εἶναι µιά ἰσχυρὴ ἄρνηση τῆς ἱεραρχίας στὴ ζωή, ὑπεράσπιση ὄχι τοῦ δικαιώµατος τοῦ καθένα νὰ εἶναι ὁ ἐαυτός του, ἀλλά µιά ὑποσυνείδητη διαβεβαίωση πὼς ὅλοι οὐσιαστικὰ εἴναι ἴδιοι, δηλαδὴ ὅτι δὲν ὑπάρχουν«πρῶτοι», ἀναντικατάστατοι, µοναδικοί,«κεκληµένοι».
Παρ’ ὅλα αὐτά, στὸν πεπτωκότα κόσµο µας, τὰ δικαιώµατα καὶ ἡ δηµοκρατία εἶναι σχετικὰ