Οι ιδιότητες του Θεού.
Ιδιότητες του Θεού
Πολλές ιδιότητες έχει ο Θεός που είναι ένα και το αυτό με τη φύση και την ουσία του, διότι ο Θεός δεν είναι σύνθετος από πολλά μέρη, αλλά απλός, και οι ιδιότητες που λέμε δεν είναι χωριστά η μία από την άλλη, αλλά αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο που δείχνει το άφθαστο μεγαλείο της ουσίας και της δόξας του Θεού. Τις διακρίνουμε όμως τις ιδιότητες του Θεού, όχι διότι, όπως είπαμε, αυτές διακρίνονται και άλλη είναι η μία, άλλη η άλλη, αλλά για να καταλάβουμε καλύτερα εμείς οι άνθρωποι τις θείες ενέργειες, με τις οποίες μας ευεργετεί ο Ύψιστος. Και πώς τις βρίσκουμε αυτές τις ιδιότητες του Θεού; Τις ανευρίσκουμε «ἐν τῇ τῶν πάντων ἀφαιρέσει καί ὑπεροχῇ καί ἐν τῇ τῶν πάντων αἰτίᾳ», όπως εκφράζονται για το ζήτημα αυτό οι άγιοι Πατέρες. Δηλαδή· αφαιρέστε κάθε ατέλεια από τα ανθρώπινα, προσθέστε κάθε τελειότητα και στον ύψιστο βαθμό στα θεία και θα βρείτε τις ύψιστες ιδιότητες του Θεού. Έτσι λέμε, ότι:
α) Ο Θεός είναι πανταχού παρών
Αυτό θα πει, ότι παντού υπάρχει ο Θεός. Θα πει, ότι δεν υπάρχει μέρος της κτίσεως, από το οποίο να απουσιάζει ο Θεός. Και επομένως, ότι όλα τα βλέπει και τα ελέγχει ο Θεός. Τα πάντα, ορατά και αόρατα, και αυτά που βλέπονται και εκείνα που δεν βλέπονται, και όσα πιάνονται από τα μάτια και τα χέρια μας και τα αυτιά μας και όλες μας τις αισθήσεις. Και όσα δεν περνούν και από τη σκέψη μας ακόμα υπάρχουν και κινούνται μέσα στην παρουσία του Θεού και έξω από όλα και μέσα σε όλα είναι παρών ο Θεός και τα ερευνά και τα περιβάλλει και τα βλέπει και τα ελέγχει. Όλα. Και τα πλέον άγνωστα και απόκρυφα και μυστηριώδη. Δεν υπάρχει μέρος και πράγμα έξω από την παρουσία του Θεού. Το θεϊκό μάτι και αυτί και χέρι τα συλλαμβάνει όλα και τίποτε δεν του ξεφεύγει. Και όπως λέει η Γραφή· «οὐκ ἔστι κτίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ, πάντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ» (Εβρ. δ’ 13). Και τα βάθη των καρδιών μας και αυτά φανερά στο Θεό είναι, αφού εκείνος«ἐτάζει καρδίας καί νεφρούς»(1).
β) Ο Θεός είναι παντογνώστης
Και φυσικά, αφού είναι πανταχού παρών, γνωρίζει και τα πάντα, όπως παραπάνω είπαμε, είναι επομένως και παντογνώστης. Γνωρίζει τα πάντα όχι ως παρελθόντα ή ως μέλλοντα, αλλά πάντα ως παρόντα. Γιατί; Διότι ο Θεός είναι άχρονος και χρόνος για το Θεό δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει παρελθόν και μέλλον, παρά μόνο παρόν. Δεν υπάρχει για το Θεός χθες και αύριο, παρά μόνο σήμερα. Έτσι τα γνωρίζει όλα ως παρόντα, σαν να γίνονται τώρα και αυτά που έγινα πριν αιώνες και αυτά που θα γίνουν στο απώτερο, το απροσδιόριστο μέλλον. Δηλαδή τα γνωρίζει ο Θεός όλα αχρόνως, τελείως και αμέσως. «Ἁπλῶς καθορᾷ τά τε ἐνεστῶτα, τά τε παρελθόντα καί τά μέλλοντα, πρίν γενέσως αὐτῶν»,και προτού να γίνουν,«ἀθρόως τά πάντα καί ἕκαστον ἐν μέρει (όλα μαζεμένα και το καθένα χωριστά) μιᾷ προσβολῇ προβλέπει», όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Με μια ματιά συγχρόνως, όλα μαζί τα συλλαμβάνει και τα βλέπει (2).