Η 25η Μαρτίου και το πραγματικό νόημά της.(Ιωσήφ, Μητροπολίτου Προικοννήσου).
Η 25η του Μαρτίου μας φέρνει και πάλι μπροστά στη μεγαλύτερη και ιερώτερη επέτειο της ιστορίας της Ρωμηοσύνης. Εκείνη του ξεσηκωμού του Γένους ενάντια στον κατακτητή και τύραννο, που για περισσότερους από τέσσερεις αιώνες το σταύρωνε και το ευτέλιζε στον Γολγοθά της δουλείας. Του ξεσηκωμού, αλλά και της παλιγγενεσίας που, Θεού ευδοκήσαντος, ακολούθησε.
Βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε μνήμες ιερές γεγονότων σπουδαίων και μεγάλων, που σημάδεψαν όχι μόνο την ελληνική, μα και την πανανθρώπινη ιστορία. Το Μεσολόγγι, για παράδειγμα, το Κούγκι, το Ζάλογγο, η Αραπίτσα, το Μανιάκι, η Αλαμάνα και τόσα άλλα, που «επιλείψει με διηγούμενον ο χρόνος» (Εβρ. 11: 32), σημάδεψαν την πανανθρώπινη ιστορία ανεξίτηλα! Και πίσω απ’ αυτά βρίσκονται άνθρωποι μεγάλοι, ελεύθεροι μέσα στην εξωτερική σκλαβιά, γενναίοι και δυνατοί. Και, για να θυμηθώ τον ποιητή,«Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους, για τους γενναίους, τους δυνατούς, αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα, τα γενναία, τα δυνατά». Λυπάμαι που ο λόγος μου είναι φτωχός και δε θα μπορέσει να σταθεί αντάξιός τους. Ας με συγχωρήσουν οι ιερές τους σκιές…
Πολλά γράφτηκαν μέσα στις δεκαετίες που κύλισαν από τότε, σχετικά με το νόημα του ξεσηκωμού εκείνου και της θυσίας των προγόνων μας. Άλλα πλησιέστερα στην αλήθεια κι άλλα μακρύτερα. Δεν έλειψαν, δυστυχώς, κι εκείνοι που θέλησαν να δώσουν στον Αγώνα ένα νόημα που οι ίδιοι θα προτιμούσαν, βλέποντας τα πράγματα μέσα από χρωματιστά γυαλιά και παραμορφωτικά ιδεολογικά κάτοπτρα! Γι’ αυτό κι εγώ θα προτιμούσα ν’ ακουστεί η ήρεμη φωνή του ποιητή, που αντιμετωπίζει την ιστορία με την ευαισθησία που χαϊδεύει ένα λουλούδι, με τη λαχτάρα που ακούει τα πρωινά τον όρθρο των πουλιών και με την ευλάβεια που ακούει το κλάμα ενός παιδιού. Λέει, λοιπόν, ο μεγάλος μας Σεφέρης:
«Για μας ήταν άλλο πράγμα ο πόλεμος
για την πίστη του Χριστού
και για την ψυχή του ανθρώπου
καθισμένη στα γόνατα της Υπερμάχου Στρατηγού,
που είχε στα μάτια ψηφιδωτό τον καημό της Ρωμηοσύνης».
«Για την πίστη του Χριστού»,λοιπόν, και «για την ψυχή του ανθρώπου», ήταν ο ξεσηκωμός του ’21! Για την πίστη του Χριστού, που χλευαζόταν καθημερινά απ’ τον