Οι πρόδρομοι του Ιωάννη του Προδρόμου
Αν θα ήθελε να περιγράψει κανείς με μία μόνον πρόταση την προσωπικότητα και τη δράση του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, δεν θα μπορούσε ίσως να βρει πιο χαρακτηριστική από αυτήν με την οποία τον περιγράφει το απολυτίκιο της γιορτής του:
ανεδείχθεις γαρ όντως και προφητών σεβασμιώτερος•
ότι και εν ρείθροις βαπτίσαι κατηξιώθης τον κηρυττόμενον.
Και πραγματικά, είναι ο προφήτης εκείνος ο οποίος όχι μόνον κήρυξε τον ερχομό του Μεσσία, αλλά αξιώθηκε κιόλας να δει την πραγματοποίηση των εξαγγελιών του. Έτσι, δεν θα ήταν υπερβολή, αν υποστήριζε κανείς ότι στο πρόσωπο του Ιωάννη του Βαπτιστή συνοψίζεται το κήρυγμα όλων των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης.
Αν, λοιπόν, επιχειρούσε κανείς να κατατάξει τον βαπτιστή Ιωάννη σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο της Ιστορίας θα αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες, καθώς ο Πρόδρομος (αυτός, δηλαδή, που προετοίμασε με το κήρυγμά του τον δρόμο για τον ερχομό του Χριστού) βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο κόσμων• με αυτόν κλείνει η εποχή της Παλαιάς Διαθήκης και ανοίγει η εποχή της Καινής. Στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου από τα Προφητικά Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, στο βιβλίο του προφήτη Μαλαχία, ο Θεός απαντά σε όσους με ανυπομονησία ρωτούν:«Που είναι ο Θεός που φροντίζει για το δίκαιο;», με την εξής διαβεβαίωση:
«Δείτε! Στέλνω τον αγγελιοφόρο μου για να προετοιμάσει τον δρόμο μου• και τότε ο Κύριος τον οποίο περιμένετε, ο αγγελιοφόρος της διαθήκης τον οποίο προσδοκάτε, θα εμφανιστεί ξαφνικά στον ναό του• ήδη έρχεται», λέει ο παντοκράτορας Κύριος(1).
Και το πρώτο κεφάλαιο του χρονικά πρώτου από τα Ευαγγέλια, του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου, αρχίζει παραθέτοντας αυτήν ακριβώς τη διαβεβαίωση του Θεού, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα ότι αναφέρεται στον Βαπτιστή Ιωάννη (Μαρ 1:2,4).
Αυτό όμως που κάνει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ξεχωριστό δεν είναι ούτε ο ασκητικός τρόπος της ζωής του ούτε η οξύτητα του κηρύγματός του ούτε το προφητικό του χάρισμα ούτε ακόμη ο μαρτυρικός του θάνατος. Ασκητές σαν αυτόν, κάποιοι μάλιστα και αυστηρότεροι ίσως από αυτόν, εμφανίστηκαν χιλιάδες στην Ιστορία• ιεροκήρυκες ανυποχώρητοι στον έλεγχο της ανηθικότητας υπήρξαν επίσης πάρα πολλοί• προφήτες που δεν δίστασαν να στέψουν προς κάθε κατεύθυνση την κριτική τους για αθέτηση του θείου θελήματος, προτρέποντας άρχοντες και λαό σε μετάνοια και εξαγγέλλοντας τον ερχομό του Μεσσία, γεμίζουν τις σελίδες της Αγίας Γραφής• μάρτυρες που αψήφησαν τις φυλακίσεις και τα μαρτύρια και προτίμησαν να πεθάνουν παρά να αρνηθούν την πίστη τους γνώρισε επίσης χιλιάδες η ανθρωπότητα. Αλλά ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος υπήρξε ταυτόχρονα και ασκητής και ιεροκήρυκας και προφήτης και μάρτυρας. Στο σύντομο διάστημα που φαίνεται να διήρκησε η δράση του κατόρθωσε να αναπτύξει όλες τις παραπάνω αρετές και τα χαρίσματα στον ύψιστο βαθμό.
Αναμφίβολα όλα τα παραπάνω καθιστούν τον Ιωάννη μια συγκλονιστική και αξιοθαύμαστη προσωπικότητα, παρ’ όλα αυτά ο χαρακτηρισμός του από τον Ιησού ως του μεγαλύτερου προφήτη που γεννήθηκε ποτέ (Λου 7:28) θα φάνταζε και πάλι υπερβολικός αν ο Πρόδρομος δεν διέθετε και κάποια άλλη αρετή που τον
Και πραγματικά, είναι ο προφήτης εκείνος ο οποίος όχι μόνον κήρυξε τον ερχομό του Μεσσία, αλλά αξιώθηκε κιόλας να δει την πραγματοποίηση των εξαγγελιών του. Έτσι, δεν θα ήταν υπερβολή, αν υποστήριζε κανείς ότι στο πρόσωπο του Ιωάννη του Βαπτιστή συνοψίζεται το κήρυγμα όλων των προφητών της Παλαιάς Διαθήκης.
Αν, λοιπόν, επιχειρούσε κανείς να κατατάξει τον βαπτιστή Ιωάννη σε κάποια συγκεκριμένη περίοδο της Ιστορίας θα αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες, καθώς ο Πρόδρομος (αυτός, δηλαδή, που προετοίμασε με το κήρυγμά του τον δρόμο για τον ερχομό του Χριστού) βρίσκεται στο μεταίχμιο δύο κόσμων• με αυτόν κλείνει η εποχή της Παλαιάς Διαθήκης και ανοίγει η εποχή της Καινής. Στο τελευταίο κεφάλαιο του τελευταίου από τα Προφητικά Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, στο βιβλίο του προφήτη Μαλαχία, ο Θεός απαντά σε όσους με ανυπομονησία ρωτούν:«Που είναι ο Θεός που φροντίζει για το δίκαιο;», με την εξής διαβεβαίωση:
«Δείτε! Στέλνω τον αγγελιοφόρο μου για να προετοιμάσει τον δρόμο μου• και τότε ο Κύριος τον οποίο περιμένετε, ο αγγελιοφόρος της διαθήκης τον οποίο προσδοκάτε, θα εμφανιστεί ξαφνικά στον ναό του• ήδη έρχεται», λέει ο παντοκράτορας Κύριος(1).
Και το πρώτο κεφάλαιο του χρονικά πρώτου από τα Ευαγγέλια, του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου, αρχίζει παραθέτοντας αυτήν ακριβώς τη διαβεβαίωση του Θεού, διευκρινίζοντας ταυτόχρονα ότι αναφέρεται στον Βαπτιστή Ιωάννη (Μαρ 1:2,4).
Αυτό όμως που κάνει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ξεχωριστό δεν είναι ούτε ο ασκητικός τρόπος της ζωής του ούτε η οξύτητα του κηρύγματός του ούτε το προφητικό του χάρισμα ούτε ακόμη ο μαρτυρικός του θάνατος. Ασκητές σαν αυτόν, κάποιοι μάλιστα και αυστηρότεροι ίσως από αυτόν, εμφανίστηκαν χιλιάδες στην Ιστορία• ιεροκήρυκες ανυποχώρητοι στον έλεγχο της ανηθικότητας υπήρξαν επίσης πάρα πολλοί• προφήτες που δεν δίστασαν να στέψουν προς κάθε κατεύθυνση την κριτική τους για αθέτηση του θείου θελήματος, προτρέποντας άρχοντες και λαό σε μετάνοια και εξαγγέλλοντας τον ερχομό του Μεσσία, γεμίζουν τις σελίδες της Αγίας Γραφής• μάρτυρες που αψήφησαν τις φυλακίσεις και τα μαρτύρια και προτίμησαν να πεθάνουν παρά να αρνηθούν την πίστη τους γνώρισε επίσης χιλιάδες η ανθρωπότητα. Αλλά ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος υπήρξε ταυτόχρονα και ασκητής και ιεροκήρυκας και προφήτης και μάρτυρας. Στο σύντομο διάστημα που φαίνεται να διήρκησε η δράση του κατόρθωσε να αναπτύξει όλες τις παραπάνω αρετές και τα χαρίσματα στον ύψιστο βαθμό.
Αναμφίβολα όλα τα παραπάνω καθιστούν τον Ιωάννη μια συγκλονιστική και αξιοθαύμαστη προσωπικότητα, παρ’ όλα αυτά ο χαρακτηρισμός του από τον Ιησού ως του μεγαλύτερου προφήτη που γεννήθηκε ποτέ (Λου 7:28) θα φάνταζε και πάλι υπερβολικός αν ο Πρόδρομος δεν διέθετε και κάποια άλλη αρετή που τον