ΣΥΜΕΩΝ, ΛΟΓΟΘΕΤΟΥ, ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΟΥ
ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΗ ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΔΙΗΓΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΝΘΑΥΜΑΣΙ ΠΕΡΙΩΝΥΜΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΥΡΩΝ ΤΗΣ ΛΥΚΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ
(Απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα)
Μεγάλη ή σημασία τής διήγησης των βίων των Αγίων
ΠΡΟΟΙΜΙΟ (Πρόλογος). Τό χέρι των ζωγράφων είναι επιδέξιο καί ικανό νά μιμηθεί την αλήθεια καί νά παρουσιάσει μπροστά στά μάτια μας ολοκάθαρα τά σύμβολα των (αντικειμένων. Ό λόγος όμως έχει τη δύναμη καί νά δείξει πολύ πιο καθαρό καί λαμπρό έκείνο πού θέλει, άπό ο,τι ή ζωγραφική, καί μπροστά στά μάτια νά παρουσιάσει ζωντανό ένα γεγονός. Έπί πλέον, ό λόγος γνωρίζει καί νά βάζει μέσα στην ψυχή τού όννθρώπου ένα κεντρί, πού νά τού κεντρίζει τό θείο ζήλο, καί νά παρακινεί στή μίμηση καλών όννθρώπων. Συγχρόνως ό βίος όννθρώπων πού έζησαν σύμφωνα μέ τό θέλημα τού Θεού, όταν παρουσιάζεται μέ τό λόγο, έχει τή δύναμη νά έλκύσει πολλούς στήν άρετή καί νά τούς δημιουργήσει θερμουργό ζήλο γιά ζωή όμοια μέ των Άγιων.
Εξαιρετικά όμως ό βίος τού θείου Πατρός Νικολάου καί τήν άκοή περισσότερο ευχαριστεί καί τήν ψυχή ευφραίνει καί γιά τήν έκτέλεση καλών καί όνγιων έργων υποκινεί. Θά σάς διηγηθώ, λοιπόν, καί θά πραγματευθώ τά έργα καί τις πράξεις αυτού τού όνγιου όννθρώπου, μέ σκοπό τήν πνευματική καί ήθική σας ένίσχυση, αν καί είναι γνωστά στούς πολλούς καί δέν έχουν όννόνγκη όχπό καμιά έξιστόρηση. Παρά ταϋτα όμως έπιβόχλλεται νά τά ξαναθυμηθοϋμε, νά τά φέρουμε στή μνήμη μας καί νά εύφρόννουμε τις ψυχές αυτών πού όνγαποϋν τήν άρετή, σύμφωνα άλλωστε μέ αυτό πού λέγει ή Άγια Γραφή, δηλαδή: «όταν έγκωμιάζεται ό δίκαιος, θά εύφρανθοϋν οι λαοί»4.
Καταγωγή καί βρεφική ήλικία τού άγιου Νικολάου
Α. Ό μεγάλος, λοιπόν, και άξιος θαυμασμού αυτός Πατήρ είχε ιδιαίτερη πατρίδα τα Πάταρα τής Λυκίας, πού ήταν παλαιότερα μια από τις επιφανείς πόλεις. Οι γονείς του ήταν ευσεβείς και είχαν περιουσία νά ζούν με κάποια άνεση, χωρίς όμως περιττές δαπάνες. Ποτέ δε γεύτηκαν κοσμική δόξα και διακρίνονταν γιά τήν ταπεινοφροσύνη τους. Υπήρξαν γιά τό παιδί τους ώραίο ύπόδειγμα γονέων πού δέν ένδιαφέρονταν γιά δόξες και πλούτη εκείνο πού φρόντιζαν ήταν νά μένουν προσκολλημένοι στήν άρετή και αυτήν νά έπιδιώκουν μέ κάθε τρόπο.
Έτσι, φυτεμένοι εκεί πού χύνονται τά νερά τής εύσέβιας, έφεραν μαζί στον κόσμο τον ωραιότατο καρπό, τό Αγιο Νικόλαο. Ή μητέρα τού Άγιου δέ δοκίμασε πόνους άλλου τοκετού, γιατί ταυτόχρονα μέ τή γέννησή του έμεινε άγονος, σάν ή φύση νά τής απαγόρευε νά μπορεί νά φέρει στον κόσμο άλλο τέτοιο τέκνο. ’Αφού όμως έφερε στο φως πρώτο και συνάμα τελευταίο τον εύγενικό κλάδο, παρέδωσε μαζί μέ τό σύζυγό της στο Αγιο Πνεύμα πλούσιο τον καρπό, τό θησαυρό των άρετών, τή θάλασσα των άγαθών, ιόν θαυμαστό σέ όλους, δηλαδή τό Νικόλαο.
Μόλις ό "Αγιος γεννήθηκε άπό αύτούς τούς εύλογημένους γονείς, καθώς μοιάζει ό καρπός μέ τό σπέρμα — άπόδειξη τής ομοιότητας και προς τον Βαπτιστή — , προκάλεσε τή στειρότητα τής μητέρας του. Και πραγματικά, ό Νικόλαος μέ τή γέννησή του έθεσε τέρμα πλέον σέ ώδινες τοκετού γιά τή μητέρα του, άφού αύτή κατέστη στο έξής στείρα και ό Ιωάννης όμως ό Βαπτιστής μέ τή γέννησή του έθεσε τέρμα σέ ώδινες τοκετού γιά τή μητέρα του,αφού αυτός υπήρξε και τό μοναδικό τέκνο πού αυτή έφερε στον κόσμο με τις θερμές της προσευχές, αν και ήταν στείρα.
Επειδή κατά τή βρεφική του ήλικία ό Νικόλαος έπρεπε νά θηλάζει και νά βρίσκεται κοντά στο μητρικό μαστό, έδειξε και έδώ ό Θεός μέ θειο σημείο τι άνθρωπος θά γινόταν στο μέλλον, άφοΰ ήδη παρουσίαζε γνωρίσματα ήλικίας πού σκέπτεται μέ φρόνηση. Και συγκεκριμένα, όλη τήν έβδομάδα (έκτος άπό τήν Τετάρτη και Παρασκευή) θήλαζε όπως και τά άλλα βρέφη' τήν Τετάρτη όμως και τήν Παρασκευή θήλαζε μιά φορά μόνον τήν ήμέρα, και μάλιστα μετά τή δύση τού ήλιου. Θηλάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο, άκολουθούσε τέλειο κανόνα και πριν άπό τήν παιδική του ήλικία. Έτσι ύποδήλωνε άπό τήν αρχή τής ζωής του ότι είχε οικειότητα μέ τήν εγκράτεια .
Ανατροφή, σπουδές, χειροτονία σέ ιερέα
Β. Κατ’ αύτόν, λοιπόν, τον τρόπο προέκοπτε στήν αρετή. Και τά χρηστά ήθη άλλα άντλοΰσε άπό τούς γονείς του και άλλα είχε έμφυτα και τά καλλιεργούσε σάν γή άγαθή και εύκαρπη. Όταν έφτασε στήν κατάλληλη ήλικία, τον παρέδωσαν οι γονείς του στο δάσκαλο των γραμμάτων. Ένεκα και των φυσικών του ικανοτήτων και τής οξύτητας τής διάνοιάς του πέτυχε μέσα σέ μικρό χρονικό διάστημα, τρέχοντας ανάλαφρα χωρίς εμπόδιο, νά μελετήσει και νά άφομοιώσει πάρα πολλά μαθήματα. Έτσι έμαθε νά ενεργεί σωστά ώς πολίτης και άπέκτησε τήν ικανότητα νά όμι- λεί δημοσίως. Έφευγε μακριά άπό άκοσμες συντροφιές και άπρεπεϊς συνομιλίες. Δέ συνομιλούσε μέ γυναίκες και δέν έπέτρεπε στά μάτια του νά τις κοιτάζουν. Φρόντιζε γιά τήν πραγματική σωφροσύνη. Δέν πήγαινε σέ κοσμικούς τόπους συναντήσεως. Περνούσε τό χρόνο του έξολοκλήρου οπούς οίκους τού Θεού, διαμορφώνοντας έτσι ό ίδιος τον εαυτό του άξιο οικο τού Δεσπότη Χριστού.
Και έπειδή είχε μελετήσει και είχε μάθει πολύ καλά και την Άγια Γραφή και τις δογματικές άλήθειες περί Θεού και επειδή ήταν κοσμημένος μέ μύρια πνευματικά χαρίσματα και έπειδή παρουσίαζε είλικρινά στή ζωή του τή σοβαρότητα και αύστηρότητα πού ταιριάζει στους ιερείς — άλλά βέβαια και τό ήθος του, και πριν άπό τή γεροντική ήλικία, ήταν και σταθερό και πρεσβυτικό —, άξίωναν νά ψηφιστεί πρεσβύτερος (ιερέας). Και όπως τό γήρας διασώζει τήν πρέπουσα σωφροσύνη, μερικές όμως φορές και τή δυσφημεί, έτσι βέβαια και ή νεότητα, όταν νικάει τις ορμές τού σώματος, μπορεί νά συντηρεί και τήν κοσμιότητα τού γήρατος. Γι αυτό και τήν έκτιμάμε όπως ταιριάζει και τή θεωρούμε άξια πολλών επαίνων.
Μέ τή γνώμη, λοιπόν, τού θειου7 του, άδελφού τού πατέρα του, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος (ιερέας), και άνταποδόθηκε έτσι στο Θεό αυτός πού ύπήρξε δώρο προσευχής γιά τούς γονείς του. Ό αρχιερέας όμως τής πόλεως των Μυρέων, ό οποίος κατά καλή τύχη είχε άξιωθεί τού φωτισμού τού Άγιου Πνεύματος, βλέποντας τήν ψυχή τού νέου πλούσια σέ άρετές, χωρίς κανένα δισταγμό γιά τή μελλοντική χάρη πού θά πλεόναζε σ’ αύτόν, είπε τά έξης προφητικά λόγια: «Θά είναι ευεργετική παρηγοριά γιά τούς πενθούντες, θά ποιμάνει μέ πετυχημένο και καλό τρόπο ψυχές, θά έπαναφέρει πλανημένους στά λιβάδια τής ορθής πίστεως και θά παρουσιαστεί σέ όλους ώς σωτήρας στους κινδύνους». Τό άν πραγματοποιήθηκαν τά παραπάνω προφητικά λόγια θά τό φανερώσει ό λόγος στή συνέχεια.